سندرم روده تحریک پذیر را بهتر بشناسیم + درمان
سندروم روده تحریک پذیر یکی از مشکلات شایع در دستگاه گوارش است که با علائمی مانند درد شکمی مزمن، تغییرات در عادات روده ای، احساس نفخ و تورم شکم، و اضطراب همراه است. این مشکل می تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بسزایی داشته باشد. برای جذب مخاطبان به این موضوع، می توان ابتدا با توضیح کوتاهی در مورد این مشکل آغاز کرد و سپس به ارائه آمار و اطلاعات مربوط به شیوع و اثرات آن بپردازیم. سپس، می توان به راه های مدیریت و کنترل این مشکل اشاره کرده و از روش های تغذیه مناسب، تمرینات و راهکارهای روانشناختی در مقابله با آن گفت.
در انتها، می توان با ارائه مثال های واقعی از افرادی که با موفقیت این مشکل را کنترل کرده اند، امید و انگیزه به خوانندگان منتقل کرد.در این مقاله می خواهیم در مورد سندورم روده تحریک پذیر (irritable bowel syndrome) و تظاهرات بالینی آن به بررسی بپردازیم. با ما همراه باشید.
سندروم روده تحریک پذیر (irritable bowel syndrome) چیست
سندروم روده تحریک پذیر یکی از شایعترین مشکلات مزمن گوارشی است که به وسیله ی درد های شکم توام با اختلال در حرکات رودهای مشخص میشود. این اختلال در حرکت رودهای ممکن است بصورت اسهال، یبوست یا هر دو آن ها دیده شود.
علت این بیماری ناشناخته است و هنوز هیچ دلیلی برای بروز این بیماری از قبیل ناهنجاری های آناتومیکی دستگاه گوارش و یا مشکلات بیوشیمیایی، گزارش نشده است ولی عواملی از جمله توارث، عوامل روانی اجتماعی و محیطی در بروز آن دخیل میباشد.
برخی عوامل دیگر نظیر تنیدگی مزمن، مصرف غذاهای محرک از قبیل ادویهجات و گوشت قرمز، عفونتها و التهاب دیورتیکول در شروع اولیه و تشدید علائم بیماری موثر هستند.
علت ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر
سندروم روده تحریک پذیر یا IBS، یکی از مشکلات شایع در دستگاه گوارش است که برای بسیاری از افراد مزاحمت آور است. اما علت دقیق این سندروم هنوز به طور کامل مشخص نشده است. برخی از عوامل ممکن شامل تغذیه نامناسب، استرس، عوامل ژنتیکی، عفونت روده، تغییرات هورمونی و حتی حساسیت به مواد غذایی میباشد.
از آنجا که هر فرد ممکن است عوامل متفاوتی داشته باشد، به طور کلی سندروم روده تحریک پذیر به عنوان یک اختلال وابسته به فرد در نظر گرفته میشود. بنابراین، برای بهبود و کنترل این سندروم، نیاز است که هر فرد به صورت شخصی و با راهنمایی پزشک خود، تغییرات لازم در تغذیه، مدیریت استرس و داروهای مناسب را انجام دهد.
علائم روده تحریک پذیر
علائم روده تحریک پذیر می تواند برای افرادی که با این مشکل روبرو هستند، بسیار مزاحم و ناخوشایند باشد. این مشکل اغلب با علائمی همچون درد شکم، دیس ، تغییرات در فرکانس و قوه ی مدفوع، احساس تپش در شکم، احساس فشار و سفتی در شکم و تغییرات در عادت های قاعدگی همراه است.
برخی افراد با این علائم روزانه مواجه می شوند که می تواند به کاهش کیفیت زندگی تأثیر بگذارد و تأثیرات روانی نیز به همراه داشته باشد. در صورتی که این علائم برای شما رخ داده است، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص درست و درمان مناسبی برای تسکین علائم شما ارائه شود.
تظاهرات بالینی
نشانههای این بیماری از خفیف و موقتی تا شدید و مداوم متغیر است. نشانهی مشهود و قابل بحث این بیماری تغییر در حرکت رودهای میباشد که براساس معیار بریستول به 1- IBS توام با اسهال (IBS-D) 2-IBS توام با یبوست (IBS-C) 3- IBS با وجود هردو حالت یبوست و اسهال (IBS-M) و 4-IBS به علت عوامل ناشناخته (IBS-U) تقسیمبندی میشود.
اغلب افراد مبتلا از وجود دردی که با خوردن غذا آغاز با انجام اجابت مزاج تسکین پیدا میکند، شکایت دارند؛ همچنین احساس پری و نفخ شکم دارند.
بررسی و یافته های تشخیصی
تظاهرات بالینی سندروم روده تحریک پذیر ممکن است طی 3 ماه از زمان شروع حضور داشته باشند ولی حداقل برای 6 ماه قبل از تشخیص حضور داشته باشند. این تظاهرات شامل درد شکمی عودکننده برای حداقل یک روز در هفته به همراه 2 یا تعداد بیشتری از مشخصههای زیر:
- درد شکمی در ارتباط با عمل دفع
- درد شکمی همراه با تغییر در دفعات دفع مدفوع
- درد شکمی همراه با تغییر در شکل و ظاهر مدفوع
ثبت روزانه مقدار، حالت و ظاهر مدفوع برای تشخیص نوع سندروم روده تحریک پذیر موثر میباشد.
تشخیص قطعی این بیماری بعد از رد هرگونه اختلالات ساختاری و یا سایر اختلالات، بوسیله بررسی آزمایشگاهی مدفوع و کولونوسکوپی (افتراق سندروم روده تحریک پذیر از سایر بیماریهای کولون نظیر کولیت و سرطان کولورکتال)، آزمایش شمارش کامل گلبولهای خونی و پروتئین سی ریاکتیو ویا آزمایش خاص مدفوع برای تشخیص نوع سندروم روده تحریک پذیر میباشد.همچنین از ازمایشهای سرولوژیکی برای رد تشخیص سلیاک استفاده میشود.
تدابیر پزشکی در درمان سندورم روده تحریک پذیر
اهداف درمان سندروم روده تحریک پذیر شامل تسکین درد، کنترل اسهال و یبوست و کاهش تنیدگی است. محدودیت غذایی و سپس افزودن تدریجی موادغذایی برای شناخت غذاهای محرک مورد نیاز است. (حبوبات/ غذاهای تند، غذاهای سرخ شده، ادویهجات)، یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از فیبر و افزودن فیبر قابل حل نظیر پسیلیوم برای کنترل اسهال و یبوست موثر میباشد.
توصیه به انجام حرکات ورزشی و تمرین به کاهش اضطراب و افزایش حرکات روده کمک میکند.
از ضداسهالهایی مانند لوپرامید برای کنترل اسهال و تکرر دفع استفاده میشود؛ همچنین برای زنانی که سندروم روده تحریک پذیرشان بیشتر از 6 ماه ادامه داشته باشد و به سایر درمانها پاسخ داده نشده باشد از لوترونکس برای آهسته کردن حرکت رودهای میتواند استفاده شود.
از سایر داروهای تخفیف دهنده نشانههای سندروم رودهی تحریک پذیر میتوان به ریفاکسیمین(آنتی بیوتیک)، الوکسادولین (تعدیل کننده فعالیت عصبی کولون و کاهش تحرک کولون)، لوبی-پراستون(تنظیم کننده کانال کلراید در روده است و برای بیماران روده تحریک پذیر با یبوست تجویز میشود) اشاره کرد. برای تخفیف درد شکمی از ضداسپاسمها و از داروهای ضدافسردگی برای درمان اضطراب و افسردگی استفاده میشود.
روغن نعنا یک درمان مکمل برای تخفیف درد شکمی است. سایر درمانهای جایگزین در سندروم روده تحریک پذیر استفاده از پروبیوتیکها است.
تدابیر پرستاری در بیماری سندورم روده تحریک پذیر
نقش پرستار آموزش فرد بیمار و خانوادهی آنها در مورد:
1- تبعیت از رژیم غذایی متعادل و خودداری از مصرف غذاهای محرک
2- پرستار همچنین باید آموزش های لازم در مورد تکمیل فرم معیار بریستول برای تعیین وضعیت دفع مدفوع و تشخیص نوع بیماری ارائه دهد.
3- به بیمار توصیه میشود که نظم و برنامه در خوردن غذا داشته باشد و آرام بجود.
4- به بیمار تاکید میشود که از مصرف مایعات همراه با غذا خودداری کند زیرا سبب نفخ شکم میشود.
5- از مصرف الکل و سیگار منع شود.
6- ساماندهی تنیدگی با استفاده از روشهای تنآرامی نظیر یوگا و برخورداری از خواب کافی
سولات متداول در مورد سندروم روده تحریک پذیر
- سندروم روده تحریکپذیر چیست؟
سندروم روده تحریکپذیر یک اختلال عملکردی در سیستم گوارش است که با علائمی مانند درد شکمی، تغییرات در عادات رودهای (مانند اسهال یا یبوست) و تورم شکم همراه است. این سندروم ناشی از تحریک غیرطبیعی روده بدون وجود خرابی ساختاری در آن است. - علل سندروم روده تحریکپذیر چیست؟
علت دقیق سندروم روده تحریکپذیر هنوز مشخص نیست، اما عواملی مانند تغذیه نامناسب، استرس، تغییرات هورمونی و عوامل ژنتیکی ممکن است نقشی در آن داشته باشند. - آیا سندروم روده تحریکپذیر خطرناک است؟
سندروم روده تحریکپذیر خطرناک نیست و با خطر جدی برای زندگی یا سلامتی افراد همراه نیست. اما ممکن است علائم آن ناراحتکننده و اذیتکننده باشند و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهند. - آیا سندروم روده تحریکپذیر قابل درمان است؟
بله، با توجه به شدت علائم و نیازهای هر فرد، سندروم روده تحریکپذیر قابل مدیریت و کنترل است. درمان این سندروم شامل تغییرات در روشهای تغذیه، مدیریت استرس، داروها و در بعضی موارد، روشهای رواندرمانی است. - آیا رژیم غذایی خاصی برای سندروم روده تحریکپذیر وجود دارد؟
بله، برخی افراد با سندروم روده تحریکپذیر ممکن است به برخی از غذاها حساسیت نشان دهند. از جمله رژیمهای معمول موثر برای کنترل علائم این سندروم میتوان به رژیم غذایی با قندمایه پایین (Low FODMAP) اشاره کرد؛ که شامل کاهش موادی مانند فروکتوز، لاکتوز، فروکتوز و پلیالکلهای قندی است.
دیدگاهتان را بنویسید