بررسی 6 مورد از علائم حیاتی بدن | فروردین 1401
در این مقاله می خواهیم درباره علائم حیاتی بدن به تفسیر بپردازیم. با ما همراه باشید.
علائم حیاتی بدن
علائم حیاتی بدن به تقسیم بندی زیر است:
1- سطح هوشیاری، نحوه تکلم و رفتار:
اولین علائمی هستند که در هر مصدومی باید ارزیابی شوند و معرف عملکرد دستگاه عصبی مرکزی می باشند.
توجه: هوشیاری، تکلم و رفتار علائم بسیار مهمی هستند و هر گونه اختلالی در آنها باید شک به صدمه یا بیماری جدی را برانگیزد. تشخیص هر گونه اختلال در یکی از این علائم نیازمند ارزیابی دقیق تر دستگاه عصبی مرکزی مصدوم است.
معاینه مردمکها:
بخشی از ارزیابی عصبی است. امدادگر باید مشخص نماید که آیا قطر مردمک ها طبیعی است؟ آیا مردمک ها هم اندازه هستند؟ و آیا به نور پاسخ می دهند یا خیر؟ مردمک طبیعی در پاسخ به تاباندن نور تنگ می شود (کوچکتر می گردد).
مردمک گشاد ممکن است نشان دهنده خونریزی یا اختلالاتی باشد که باعث فشار به مغز می شوند و معمولا گشادی مردمک در سمتی اتفاق می افتد که خونریزی یا اختلال وجود دارد. اگر هر دو مردمک گشاد باشند و به نور پاسخ ندهند، ممکن است نشان دهنده ی آسیب مغزی شدید و غیر قابل برگشت (مرگ مغزی) به خاطر آسیب یا کمبود اکسیژن باشد.
2- نبض (P):
نبض نشان دهنده ی عمل قلب است. با هر انقباض قلب، خون در سراسر شریان ها پمپ می شود که به نوبه خود موج های پیشرونده را منتقل می کنند. با قرار دادن انگشتان روی محلی که شریان از نزدیک سطح پوست و روی استخوان عبور می کند، این موج ها قابل لمس است که به آن نبض گفته می شود.
عوامل موثر بر تغیرات نبض:
- بیماری های مختلف
- سن: تعداد با نبض افزایش سن به تدریج کم می شود.
- جثه بدن: تعداد نبض در افرادی که اندام کوچکتر دارند بیش از افرادی است که دارای اندام بزرگی هستند.
- وضع جسمانی: حالات هیجانی و تب منجر به افزایش تعداد نبض می شود.
- وضعیت بدن: مثلا تعداد ضربان نبض در حالت خوابیده کمتر از حالت ایستاده است.
- دارو ها: که ممکن است تعداد نبض را تغییر داده و باعث افزایش یا کاهش آن شوند.
میزان نبض طبیعی در دقیقه برای سنین مختلف:
زیر یکسال 160_80
یک تا سه سالگی 160_80
افراد بالغ 110_60
اندازه گیری تعداد نبض:
در این مرحله از ارزیابی معمول است که از نبض موچ دست استفاده شود به این منظور نوک انگشتان خود را در امتداد شست مصدوم و در قاعده مچ او قرار دهید. به ملایمت فشار وارد کنید تا زمانی که نبض را حس کنید. تعداد نبض را در مدت 60 ثانیه بشمارید. رقم به دست آمده تعداد نبض در دقیقه است. در صورتی که وقت کافی ندارید می توانید نبض را در 30 ثانیه شمرده و دو برابر کنید.
توجه: از انگشت شصت خود برای لمس نبض استفاده نکنید، زیرا انگشت شست دارای شریانی است که شما می توانید حس کنید و بدین ترتیب شما ممکن است اشتباها تعداد نبض خودتان را بجای نبض مصدوم اندازه بگیرید.
در ارزیابی سریع، امداد گران حرفه ای جهت بررسی وجود نبض از شریان کاروتید در گردن استفاده می کنند در حالی که در این مرحله از ارزیابی از نبض مچ دست برای تعیین ویژگی های نبض، مانند تعداد، ریتم (نظم) و قدرت استفاده می گردد.
تعداد نبض:
در صورتی که تعداد نبض از 120 ضربه در دقیقه تجاوز کند، سریع (تاکی کاردی) و هنگامی که کمتر از 50 ضربان در دقیقه باشد، کند (برادیکاردی) تلقی می شود.
ریتم نبض:
نبض ممکن است منظم یا نامنظم باشد. نبض منظم بدین معنی است که وقفه های مابین هر ضربان طول مساوی دارند. اختلالات ریتم قلب و آسیب های خاص می توانند به ایجاد نبض نامنظم منتهی شوند که به معنای فواصل غیر یکسان بین ضربان ها است.
حجم نبض (قدرت):
قدرت نبض نشان دهنده ی حجم خون، قدرت انقباضی قلب و قطر رگ های خونی فرد می باشد. نبض می تواند پر، ضعیف یا جهنده باشد. به طور مثال در خونریزی ها، نبض ضعیف و در ضرب های مغزی نبض، جهنده لمس می شود.
3- تنفس (R):
به هنگام ارزیابی وضعیت تنفس مصدوم باید به متغیر های مختلفی مانند: تعداد، ریتم و عمق تنفس و هم چنین هر گونه صدای تنفسی و نیز تلاش تنفسی توجه نمود.
تعداد تنفس:
برای شمردن تعداد تنفس به قفسه سینه مصدوم نگاه کنید و بالا و پایین رفتن قفسه سینه را به مدت 60 ثانیه بشمارید. در صورتی که وقت کافی ندارید می توانید تنفس را در 30 ثانیه شمرده، دو برابر کنید.
میزان تنفس طبیعی در دقیقه برای سنین مختلف:
زیر یک سال 60_30
یک تا سه سالگی 40_20
افراد بالغ 20_12
تعداد بیش از 30 تنفس در دقیقه، تند (تاکی پنه) تلقی می شود. تعداد کمتر از 10 تنفس در دقیقه، کند (برادی پنه) در نظر گرفته می شود.
ریتم تنفس:
تنفس می تواند منظم یا غیر منظم باشد. زمانی تنفس را منظم می دانیم که هم فاصله بین نفس ها و هم حجم تنفسی ثابت باقی بمانند. ضربه های مغزی می توانند باعث تنفس های غیر منظم شوند.
توجه: هرگونه تنفس نامنظم در یک فرد مصدوم باید شک به جراحت سر یا قفسه سینه را به ذهن بیاورد و در یک فرد غیر مصدوم باید به فکر یک بیماری زمینه ای جدی بود.
عمق تنفس:
تنفس می تواند طبیعی، سطحی یا عمیق باشد. عمق تنفس از روی حجم هوای مبادله شده در هر نفس یا میزان بالا و پایین رفتن قفسه سینه مشخص میگردد. در ضربه های مغزی اغلب تنفس عمیق است در حالی که در جراحت های قفسه سینه و شوک، تنفس سطحی باشد.
تلاش تنفسی:
در شرایط طبیعی تنفس، بی صدا و بدون تلاش است. جراحت های قفسه سینه یا بیماری های ریه یا قلب می توانند تنفس را به یک فرآیند بسیار پر زحمت تبدیل کنند که نیازمند انرژی زیاد است.
توجه: به فردی که تنفس سخت دارد باید کمک تنفسی داده شود. در غیر اینصورت به زودی خسته می شود و حتی تا بیهوشی و توقف تنفس پیش می رود.
4- فشار خون (BP):
فشار خون نمایانگر فشاری است که خون روی دیواره های شریان ها وارد می آورد و با دستگاه فشار سنج قابل اندازه گیری است. فشار خون شریانی ثابت نیست، بلکه در حین انقباض و شل شدن قلب تفاوت می کند. در زمان انقباض قلبی (سیستول) خون به داخل شریان ها پمپ می شود و فشار خون به حداکثر می رسد.
در زمان شل شدن قلبی (دیاستول) فشار خون در شریان ها به حداقل خود می رسد. پس اندازه گیری فشار خون با سنجش دو رقم صورت می گیرد، یک رقم بالا که فشار خون سیستولی (ماکزیمم) نامیده می شود و رقم پایین موسوم به فشار خون دیاستولی (مینیموم) می باشد.
مقادیر فشار خون در بزرگسالان از فردی به فرد دیگر و در میان زنان و مردان متفاوت می باشد. به طور کلی می توان گفت که در بالغین فشار خون ماکزیمم در حالت طبیعی 139_120 میلی متر جیوه و فشار خون مینیموم 89_65 میلی متر جیوه می باشد.
طریقه اندازه گیری فشار خون:
بازو بند دستگاه فشار خون را دور بازوی مصدوم ببندید.
با لمس، نبض را در حفره آرنج پیدا کنید و گوشی را روی این نقطه بگذارید و گوشی را با کمک انگشتان خود در محل نگه دارید.
با استفاده از تلمبه دستگاه، بازو بند را باد کنید تا حدی که عقربه، فشار حدود 160_180 میلی متر جیوه را نشان دهد (مقدار ذکر شده بستگی به سن جنس و وضعیت شخص دارد).
پیچ تخلیه هوا را به آهستگی باز نموده و فشار هوای بازوبند را آرام آرام کم کنید. با گوشی گوش دهید و همزمان به عقربه دستگاه نگاه کنید (اگر همزمان با باز نمودن پیچ تخلیه هوا، صدای ضربان را در گوشی شنیدید بلافاصله پیچ تحلیه هوارا بسته و بازو بند را بیشتر باد کنید تا حدی که عقربه فشار حدود 200_220 میلی متر جیوه را نشان دهد).
پس از باز کردن پیچ تخلیه هوا و کاهش هوای بازو بند در نقطه خاصی به طور ناگهانی صدای ضربان قلب توسط گوشی شنیده خواهد شد.
در همان لحظه به عددی که عقربه دستگاه نشان می دهد دقت کنید. عدد خوانده شده، فشار خون سیستولیک است که در واقع نقطه ای می باشد که فشار خون از فشار هوا در بازوبند تجاوز کرده است. این عدد نمایانگر فشار خون حداکثر (ماکزیمم) مصدوم است.
در حالیکه فشار در بازوبند به تدریج سقوط میکند به گوش دادن ادامه دهید تا زمانی که صداها بسیار ضعیف شوند یا به طور کامل از بین بروند. در آن نقطه مجددا به عقربه روی فشارسنج نگاه کنید. عددی را که عقربه نشان می دهد فشار خون حداقل (مینیمم) است.
اعداد اندازه گیری شده را ثبت نمایید.
توجه: فشار خون به طور موقت به خاطر عواملی نظیر ترس یا درد بالا می رود، بنابراین یک بار اندازه گیری فشار خون در یک فرد لزوما معرف خوبی برای فشار خون معمول وی نمی باشد.
در صورت عدم دسترسی به گوشی یا در زمانی که محیط پر سر و صدا و سمع دشوار باشد، شما می توانید فشار خون ماکزیمم را به طریقه لمسی و بدون گوشی اندازه بگیرید. برای این کار پس از بستن بازو بند، نبض را در ناحیه مچ یا آرنج با انگشتان خود لمس کنید. بازوبند را به حد کافی باد کنید.
در اثر فشار بازو بند روی شریان، نبض دیگر لمس نخواهد شد. سپس با باز کردن دریچه، آرام آرام هوای بازوبند را تخلیه کنید. در یک نقطه خاص ناگهان نبض زیر انگشتان احساس خواهد شد. در همان لحظه عقربه فشارسنج را نگاه کنید. عددی که توسط عقربه نشان داده می شود فشار خون ماکزیمم خواهد بود.
توجه: فشار خون مینیمم در حالت طبیعی بدون گوشی قابل اندازه گیری نیست.
5- ارزیابی خون رسانی به پوست:
در حالت طبیعی پوست هر فرد گرم و کمی مرطوب است.
رنگ:
در افراد سفید پوست، جریان خون در عروق خونی کوچک زیر پوست باعث رنگ صورتی و طبیعی آن می شود. انقباض رگ های خونی پوست باعث کاهش جریان خون در زیر پوست و رنگ پریدگی می شود، در حالی گه گشادی عروق خونی پوست موجب افزایش جریان خون زیر آن و برافروختگی می گردد.
سیانوز (کبودی):
رنگ آبی پوست زمانی ظاهر می شود که کاهش محسوسی در مقدار اکسیژن خون وجود داشته باشد.
توجه: در افراد سبزه یا سیاه پوست این تغیرات رنگ (رنگ پریدگی، برافروختگی و سیانوز) ممکن است به راحتی در پوست مشخص نباشند، ولی اغلب در ناخن های دست، مخاط دهان یا ملتحمه چشم قابل تشخیص هستند.
دما:
انقباض عروق خونی زیر پوست با کاهش حرارت همراه است. بر عکس گشاد شدن رگ های خونی باعث افزایش حرارت می شود.
رطوبت:
به فعالیت غدد عرق که تحت تاثیر دستگاه عصبی می باشند، بستگی دارد. در شرایط عادی پوست کمی مرطوب است. در حالات خاص پوست می تواند خیلی خشک یا بیش از حد مرطوب باشد.
6- درجه حرارت بدن (T):
درجه حرارت طبیعی بدن در حدود 37 درجه سانتی گراد که معادل 6/98 درجه فارنهایت است، می باشد.
توجه: درجه حرارت در نواحی مختلف بدن تا حدودی متفاوت است. به طور مثال درجه حرارت مقعد نیم درجه بیش از درجه حرارت دهان و درجه حرارت زیر بغل نیم درجه کمتر از ناحیه دهانی است.
درجه حرارت بدن در اثر ورزش، بیماری ها، فعالیت های جسمی، حرارت محیط و دوران بارداری بالا می رود و عواملی مانند گرسنگی، کم شدن مقاومت بدن، خون ریزی و شوک آن را پایین می آورند. نظر به اینکه مرکز تنظیم درجه حرارت در بدن نوزادان تکامل نیافته است، لذا نسبت به سرما و گرما حساسیت بیشتری دارند.
به منظور اندازه گیری درجه حرارت بدن می توان از سه روش استفاده نمود:
از راه دهان به مدت 3 دقیقه
از راه مقعد به مدت 2 دقیقه
از راه زیر بغل به مدت 5 دقیقه
به هنگام اندازه گیری درجه حرارت از راه دهان، دماسنج را به دقت ضدعفونی کرده و آن را تکان دهید تا جیوه در مخزن جمع گردد و یا حداقل از 35 درجه سانتی گراد پایین تر بیاید. سپس مخزن دماسنج را کاملا در زیر زبان قرار دهید.
پس از آن دقت کنید که دهان کاملا بسته باشد.
پس از سه دقیقه دماسنج را از دهان خارج کرده و آن را خوانده و دمای بدن را یادداشت نمایید. سپس دماسنج را از قسمت بالا به طرف مخزن جیوه با آب و صابون تمیز و سپس با الکل ضدعفونی کنید.
توجه: اندازه گیری درجه حرارت در اطفال، افراد بیهوش، بیماران روانی و بیماران مبتلا به تنگی نفس و لرز و کسانی که اعمال جراحی فک دارند، نباید از راه دهان باشد.
دوره های آموزشی مرتبط
دیدگاه ها بسته شده است
امکان ارسال نظر وجود ندارد.