دیالیز صفاقی چیست + 5 مورد استفاده از آن
دیالیز صفاقی یکی از روشهای درمانی برای بیمارانی است که کلیههایشان عملکرد نرمال خود را از دست دادهاند. در این روش، خون بیمار از بدن چرخش داده شده و آلایندهها و فضولات اضافی از بدن از طریق دستگاه دیالیز خارج میشوند. در این مطلب، به بررسی دیالیز صفاقی و تاثیر آن بر جسم بیمار پرداخته خواهد شد. برای ثبت نام در دوره های پرستاری مجتمع سلامت تهران می توانید به صفحه آن مراجعه کنید و یا با مشاورین مجموعه ما تماس بگیرید.
دیالیز چیست؟
این روش درمانی به عنوان یک روش مؤثر و پرکاربرد در درمان بیماریهای کلیوی به شمار میرود. مراجعه به بیمارستان برای دیالیز، برای بسیاری از بیماران ناامید کننده است. اما در کلیههایی که عملکرد نرمال خود را از دست دادهاند، مصرف مداوم دارویهایی که کلیه را تحریک میکنند، مستقیما بر سلامت کلیه تأثیر میگذارد. این دودرمانی همچنین می تواند برای کشف مشکلاتی که ممکن است باعث کاهش عملکرد کلیه شوند، مفید باشد.
دیالیز صفاقی چیست و چگونه است؟
یکی از انواع دیالیز، دیالیز صفاقی است. در این روش از دستگاه خاصی استفاده میشود که حجم خون بیمار را به مرور زمان تصفیه میکند. دیالیز صفاقی یکی از روشهایی است كه بیشتر در جهان طرفدار دارند و به عنوان یک روش انتخابی برای بیماران کلیوی استفاده می شود.
در این روش، خون از یک سردرگم به خارج میشود و به داخل دستگاه دیالیز منتقل شده و فیلتر میشود. در اینجا، بیشترین آلودگی و فضولات اضافی از بدن خارج میشود. پس از تصفیه خون، خون به بدن برمیگردد. با این حال، از آنجا که بیمار به مدت طولانی باید برای دیالیز در بیمارستان بماند، این چرخه برای مدت طولانی ادامه خواهد داشت. یکی از مزایای دیالیز صفاقی، کاهش خطر عفونت است. بیمارانی که نیاز به دیالیز دارند، معمولا در معرض خطر عفونت هستند.
دیالیز صفاقی بهتر است یا خونی؟
در همودیالیز لزومی ندارد مایع دیالیز استریل باشد زیرا غشا نیمه تراوای صافی اجازه عبور باکتری نمیدهد در حالی که در دیالیز صفاقی به علت اینکه مایع دیالیز مستقیم با پرده صفاق در تماس است، حتما باید استریل باشد. انجام همودیالیز به مدت زمان کمتری نسبت به دیالیز صفاقی احتیاج دارد.
همودیالیز به وسایل الکتریکی پیچیده و پرسنل آموزش دیده نیاز دارد در حالی که روش دیالیز صفاقی ساده است و در تمامی بخش های بیمارستان قابل انجام است؛ به همین علت بیمار میتواند در هر زمان و مکانی و به تنهایی پس از آموزش خود دیالیز انجام دهد پس در دیالیز صفاقی فرد بیشتر به زندگی خود کنترل دارد.
دیالیز صفاقی مداوم
دیالیز صفاقی متناوب یا مداوم یک روش دیالیز است که در آن، خون از بیمار از طریق دستگاه دیالیزی به یک فیلتر ارسال شده و پس از جداسازی مواد زائد از خون، خون به بیمار بازگردانده میشود. این روش به طور متناوب صفاقهای مختلفی را برای دیالیز استفاده میکند. هر سانتیمتر مربع از صفاق یک جایگزینی کوچکتر از کبد است و به مرور زمان، هر صفاق تحریک مجدد خواهد شد و باعث جدیدا کردن خون خواهد شد. این روش برای برخی بیماران مناسب است که نیاز به دیالیز مستمر ندارند یا کاهش هزینههای درمانی دارند.
نحوه انجام دیالیز صفاقی
دیالیز صفاقی (Peritoneal dialysis) یکی از روشهای جایگزین کلیوی است که در آن محلولی حاوی مواد غذایی و الکترولیتهای مورد نیاز بیمار از طریق لولههایی که به شکم متصل هستند، وارد داخل صفاق (فضای خالی بین دیوارههای شکم و ایجاد شده توسط بافت صفاقی) میشود تا مواد زائد و سموم را از خون تصفیه کند.
برای انجام دیالیز صفاقی، ابتدا باید یک لوله (کاتتر) به صورت جراحی از طریق بطن شکم وارد صفاق شود. سپس، محلول دیالیز به داخل شکم تزریق میشود. پس از چند ساعت، محلول دیالیز با همراه مواد زائد و سموم از طریق لوله در داخل شکم خارج میشود و در محفظه دیالیز خارجی جمع میشود. این فرآیند به صورت چرخهای تکرار میشود تا تمام نیازهای بیمار به دیالیز تامین شود.
برای انجام دیالیز صفاقی، بیمار باید دارای هماهنگی است که توسط پزشک و پرستار انجام میشود. همچنین، باید به شرح دستورالعملها و رعایت مراقبتهای لازم، از عفونتها و عوارض جانبی جلوگیری شود.
موارد استفاده دیالیز صفاقی
- افرادی که تمایل و انگیزه کافی به مشارکت در امر مراقبت از خود و انجام دیالیز در منزل را دارند.
- در مبتلایان نارسایی کلیوی که قادر به تحمل همودیالیز نیستند و بیمارانی که نسبت به تغییرات سریع مایعات و الکترولیتها و مواد زائد متابولیک حساس هستند.
- افرادی که دسترسی عروقی در آنها میسر نیست مانند افراد دیابتیک و مبتلایان اختلالات عروقی
- افرادی مبتلا به اختلالات انعقادی که استفاده از هپارین برای آنها میسر نیست.
- در اطفال و نوزادان
موارد ممنوعیت استفاده از دیالیز صفاقی
- بیمارانی که به تازگی جراحی شکم انجام دادهاند.
- عفونت داخل شکمی
- افرادی که از داروهای سرکوبگر دستگاه ایمنی استفاده میکنند.
- وجود بدخیمی، بیماری و دیورتیکول در داخل شکم
- افراد خیلی چاقی
- ماههای آخر حاملگی
- وجود استومی در شکم
مزایای استفاده از دیالیز صفاقی
دیالیز صفاقی مشکل دیالیز خونی طولانی مدت (نارسایی در دستیابی به عروق و آسیب به عروق، هیپرتانسیون، آنمی شدید، سردرد، خستگی و بسیاری از مشکلات بعد از همودیالیز) را ندارد.
دیالیز صفاقی 24 ساعته 7 روز هفته انجام میگیرد پس بیماران نیازی به محدودیت در دریافت مایعات نداشته و رژیم غذایی آزاد دارند. این روش برای بیماران دیابتیک نیز مناسب است زیرا هیپرگلیسمی بهتر کنترل میشود. در ضمن بیمار از دستگاه دیالیز رهایی یافته و نیاز به برنامه ثابت برای انجام همودیالیز را ندارد. همچنین این بیماران کنترل بیشتری بر فعالیت و کار روزمره خود دارند.
سخن نهایی
در چند سال اخیر، دستگاه های دیالیز جدیدتری در بازار معرفی شده اند که دیالیز صفاقی یکی از آنهاست و بیشتر تواناییهایی را که بخش های کلیه طبیعی دارند، الهام گرفته اند. به عنوان مثال، برای تنظیم فشار درونی خون، از چند پایه پمپ و کنترل استفاده می شود.
سوالات متداول درباره دیالیز صفاقی
- چه زمانی به دیالیز صفاقی نیاز است؟
بیمارانی که کلیه شان صدمه دیده و نمی توانند به طور طبیعی خون را تصفیه کنند و نیاز به شستشوی خون دارند، به دیالیز صفاقی نیاز دارند. - دیالیز صفاقی چقدر طول می کشد؟
عمل دیالیز صفاقی ممکن است تا چند ساعت طول بکشد و بیمار باید هر هفته چند بار به دیالیز بروید. - آیا دیالیز صفاقی هزینه دارد؟
بله، دیالیز صفاقی بسیار گران است و بیماران باید هزینه های آن را پرداخت کنند. با این حال، بیمارانی که درمان بستری در بیمارستان هستند، ممکن است بیمه سلامت آنها هزینه دیالیز صفاقی را پوشش دهد.
دیدگاهتان را بنویسید