خفگی و اختلالات تنفس – بخش 2 | اختلال تنفسی با گاز
در ادامه سری مقالات حوزه سلامت، دومین قسمت از بخش اختلالات تنفسی، می خواهیم در مورد اینکه اختلال تنفسی با گاز چیست و اقدامات اولیه در مصدوم هوشیار بزرگسال و کودک به بررسی بپردازیم، با ما همراه باشید
اختلال تنفسی با گاز (خفگی /مسمومیت تنفسی)
استنشاق گاز های سمی مختلف می تواند منجر به ترکیب این مواد با خون و مانع از رسیدن اکسیژن کافی به بافت های بدن شده و سبب از دست رفتن هوشیاری و توقف تنفس گردد و در صورت عدم درمان به توقف قلب و مرگ منتهی شود.
از آنجا که مسمومیت و خفگی به علت گاز های سمی به وفور در کشور ما اتفاق می افتد، دانستن کمک های اولیه در مورد این قبیل مسمومیت ها حائز اهمیت است.
افرادی که بیشتر در معرض خطر مسمومیت با این گاز ها می باشند: کارگران خشکشوی ها، مکانیک های اتومبیل، کارگران معادن زغال سنگ و آشپز ها می باشند. علاوه بر این، عده زیادی نیز همه ساله به دلیل خفگی ناشی از گاز متصاعد از منقل، کرسی و سماور تلف می گردند.
چند نوع گاز سمی شایع عبارتند از:
مونوکسید کربن (CO)، سیانید هیدروژن (HCN) و گاز های خوراک پزی (علاوه بر این، گاز سولفید هیدروژن)، نیز در کاگران چاه های فاضلاب و صنایع نفت و گاز ایجاد مسمومیت می نماید.
1- منوکسید کربن:
گازی است بی رنگ، بی بو و بی مزه که علت اصلی مسمومیت با این گاز، آتش سوزی می باشد. سایر علل شایع آن روشن کردن وسایل نفت سوز (مثل علاءالدین) در محیط های سربسته و بدون تهویه (مانند حمام) است. همچنین دود حاصل از سوخت اتومبیل ها و یا سوخت ناقص بسیاری از مواد مانند چوب، کاغذ و ذغال نیز عامل تولید این نوع گاز می باشد.
2- سیانید هیدروژن:
در اثر سوختن بسیاری از مواد که به وفور در خانه یا محل کار وجود دارند، ایجاد می شود. مثل مبلمان، فرش، لباس، پلاستیک، پارچه های مصنوعی، ملحفه، ابریشم و پشم.
3- گاز های خوراک پزی:
این گاز ها بی رنگ می باشند، ولی بوی خاصی دارند که در حین تولید به آنها افزوده می شود.
4- سولفید هیدروژن:
گازی است بی رنگ با بوی شبیه تخم مرغ گندیده که بیشتر از چاه های فاضلاب متصاعد می شود و کسانی که به امر پاک کردن چاه ها اشتغال دارند، در معرض خطر می باشند. این گاز باعث فلج مرکز تنفسی می شود.
فراموش نکنید:
اولین قدم در درمان هر خفگی با گاز سمی، بیرون بردن مصدوم از محل انتشار گاز و رساندن او به هوای آزاد می باشد.
اقدامات اولیه:
- مصدوم را در معرض هوای پاک قرار دهید.
- اگر مصدوم نفس می کشد او را به نفس عمیق تشویق نموده و در صورت دسترسی، باید به او اکسیژن 100٪ داده شود. اگر مصدوم نفس نمی کشد، عملیات احیا را شروع کنید.
- به سرعت مصدوم را به مراکز درمانی برسانید.
جسم خارجی در راه تنفس
گاهی به علت وجود جسم خارجی در گلو حالت خفگی و انسداد راه هوایی پیدا می شود.
حتی بعضی اوقات جسم خارجی نظیر لقمه غذا به جای اینکه به مجرای گوارش برود به مجرای تنفسی راه می یابد.
بند آمدن تنفس می تواند به دلیل انقباض عضلات گلو هم باشد، بزرگسالان ممکن است در اثر نجویدن کامل غذا یا با عجله قورت دادن لقمه دچار بند آمدن نفس شوند. گاهی در اثر صحبت کردن نیز این حالت پیش می آيد.
شایع ترین جسم خارجی در بزرگسالان لقمه غذا می باشد، ولی در کودکان اجسام خارجی مختلف می توانند در گلو گیر کنند. کودکان در معرض خطر بیشتری هستند، زیرا تمایل دارند که هر چیزی را در دهان خود بگذارند. اجسام خارجی ممکن است باعث انسداد شدید یا نسبی در راه هوایی شود.
علائم و نشانه ها
- علائم و نشانه های عمومی خفگی.
- مصدوم قادر به صحبت یا تنفس نیست و به گلویش فشار می آورد.
- سرخ شدن صورت و گردن همراه با برجسته شدن سیاهرگ ها و کبودی لب و دهان.
- گاهی اوقات مصدوم بیهوش می شود.
قبل از درمان، شما باید ابتدا مطمئن شوید که مشکل اصلی مصدوم ورود جسم خارجی به راه های هوایی است. بسیاری اوقات ناراحتی مصدوم در اصل به خاطر مشکلات طبی نظیر حمله قلبی، سکته مغزی، صرع، سنکوپ، آسم، مسمومیت و مصرف بیش از حد دارو می باشد و نباید با بلع جسم خارجی اشتباه شود.
اقدامات اولیه در مصدوم هوشیار در بزرگسالان
- از او بپرسید: چه اتفاقی افتاده؟ آیا چیزی در گلویت گیر کرده؟ شخصی که جسم خارجی در گلویش گیر کرده همیشه گلویش را گرفته و به دهانش اشاره می کند. اگر باز مطمئن نیستید از او بخواهید به شما علامت بدهد. مثلا به او بگویید: اگر چیزی در گلویت گیر کرده دستت را بالا بیاور. پس از اطمینان از بلع جسم خارجی اقدامات زیر را انجام دهید.
- با صدای بلند او را به سرفه کردن نفس کشیدن تشویق کنید.
- ضربه به پشت: می تواند فشار راه هوایی را بالا ببرد و جسم خارجی گیر کرده را خارج سازد.
- دهان مصدوم را نگاه کنید و ببینید آیا لقمه بیرون آمده است؟ اگر بیرون نیامد، به مرحله بعدی بروید.
- فشار آوردن به شکم: تکنیک فشار آوردن به شکم به مانور هایملیش موسوم است.
- فشار سریع، محکم، پشت سر هم و رو به بالا وارد کنید.
- اگر مشکل برطرف نشد، دوباره ضربه به پشت و فشار روی شکم را تکرار کنید. اگر انجام مانور هایملیش در حالت ایستاده امکان پذیر نبود می توانید او را به طریقی که توضیح داده خواهد شد درمان کنید.
- مصدوم در هر مرحله ای ممکن است شروع به نفس کشیدن کند. در این صورت به مصدوم توصیه کنید که آرام بنشیند و در صورت لزوم به او مقدارکمی آب بدهید.
اقدامات اولیه در مصدوم هوشیار در کودکان
تمام مراحلی را که در مورد بزرگسالان توضیح داده شد، دنبال کنید. بااین تفاوت که روی صندلی یا روی یک زانو بنشینید و کودک را روی زانوهایتان بخوابانید، به طوری که سرش کاملاً رو به پایین قرار گیرد.
سینه او را با یک دست نگه دارید و با دست دیگر به پشت او بین دو کتف چهار ضربه بزنید. اگر این عمل باعث خروج جسم خارجی نشد باید وارد آوردن فشار به شکم را اجرا کنید. در مورد فشار به شکم هم فقط از یک دست مشت شده استفاده کنید و فشار وارده بایستی ملایم تر باشد.
دیدگاهتان را بنویسید